De juiste verlichting in en rond jouw woning: 5 vragen die je je vooraf moet stellen

Jouw woning valt of staat niet enkel met een mooie interieurbekleding. Ook de juiste verlichting is van prioritair belang om van jouw huis een aangename plek te maken. Maar hoe kies je nu de juiste verlichting? Hier alvast vijf verlichtingsvragen die je je best al stelt tijdens de planning van de ruwbouwwerken.

Jouw woning valt of staat niet enkel met een mooie interieurbekleding. Ook de juiste verlichting is van prioritair belang om van jouw huis een aangename plek te maken. Maar hoe kies je nu de juiste verlichting? Hier alvast vijf verlichtingsvragen die je je best al stelt tijdens de planning van de ruwbouwwerken. 

1. Wat is het doel van de verlichting?
   

    

   Met andere woorden: wat of welke ruimte wil je precies verlichten en waarom? Op basis van je antwoord heb je een keuze uit verschillende soorten verlichting, waaronder:

   • Basisverlichting: Dit is de algemene verlichting die je gebruikt om een kamer te verlichten zonder meer.
   • Functionele verlichting: Dit is verlichting die één specifieke plek verlicht zodat je een bepaalde taak makkelijker en/of veiliger kan uitvoeren. Bijvoorbeeld: spots boven een werkblad in de keuken of trap- of tuinpadverlichting.
   • Sfeerverlichting: Dit is verlichting die tot doel heeft een ruimte gezelliger te maken. Bijvoorbeeld: het verlichten van een boom in de tuin om extra sfeer te creëren.

     

2. Hoe wil ik mijn verlichting aansturen? Wat is het meest aangewezen?
   

    

   Je kan je verlichting op meerdere manieren aansturen:

   • Kies je voor een klassiek aansturingssysteem (stroom > schakelaar > lamp) dan gaat de verlichting gewoon branden wanneer je op de schakelaar drukt zonder meer.
   • Kies je voor een teleruptor (stroom > lamp) dan kan je al wat creatiever te gaan met de verlichting. Je stuurt de verlichting in dit geval vanaf een druktoets. De schakeling zelf vindt meestal plaats in de verdeelkast. Bepaalde gelijktijdige aan- of uitschakelingen van lichtkringen kunnen in dit systeem makkelijker uitgevoerd worden.
   • Wil je dat het licht automatisch aangaat wanneer je een bepaalde ruimte betreedt, dan stuur je de verlichting aan door middel van een bewegingssensor.
   • Wil je in je living ook het licht wat kunnen dimmen wanneer je tv aan het kijken bent, dan kies je voor een dimmermodule.

    

3. Welke armaturen genieten mijn voorkeur?
   

    

   Van inbouwspots, bureaulampen en wandverlichting tot hang- en staanlampen, het aantal beschikbare armaturen is eindeloos. Het doorbladeren van catalogussen kan je alvast een idee geven van wat je mooi vindt en wat niet. Toch houd je bij het kiezen van armaturen best ook rekening met de ruimte waarin de armatuur geplaatst wordt en de functie van de verlichting. Ben je bijvoorbeeld op zoek naar armaturen voor in de keuken, dan zullen deze er hoogstwaarschijnlijk helemaal anders uitzien dan de verlichtingsconstructies in jouw slaapkamer.
   
   Tips:

   • Rond, vierkant, rechthoekig, inbouw, opbouw, half inbouw,… Met spots kan je heel wat creativiteit aan de dag leggen.
   • Wil je verlichting voorzien in de traphal? Dan is oriëntatieverlichting aangewezen. In dat geval kan je bijvoorbeeld kiezen voor trapleuning- of wandverlichting.
   • Wil je een armatuur die je kan draaien of kantelen om een bepaald object beter uit te lichten of verkies je eerder een vaste constructie? Aan jou de keuze.
   • Kies je voor een spot met inbouwrand of zonder? Een spot met inbouwrand helpt je een minder goede afwerking rond het spotje beter te verdoezelen. Een inbouwspot zonder rand vergt iets meer aandacht bij de afwerking. Bij de keuze voor inbouwspots laat je de boringen bijgevolg best uitvoeren door een professional.
   • Kies je voor plafondverlichting in dezelfde kleur als het plafond of ga je toch voor een andere tint? Ook de kleurkeuze van de armaturen bepaalt mee de look-and-feel van de ruimte.

   

    

    

4. Moet ik rekening houden met bepaalde veiligheidsrichtlijnen?
   

    

   Goede verlichting in de badkamer is erg belangrijk. Maar stroom en water zijn net twee dingen die niet goed samengaan. Het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI) bevat daarom enkele specifieke veiligheidsrichtlijnen over verlichting in vochtige ruimtes. Zo ben je bijvoorbeeld verplicht om in vochtige ruimten voor armaturen te kiezen met een hoge IP-waarde (= Ingress Protection). 

   De IP-waarde bestaat uit twee cijfers, bijvoorbeeld IP 43. Het eerste cijfer geeft aan in welke mate de lamp bestand is tegen vaste delen zoals stof en zand. Het tweede cijfer de bestendigheid tegen water en vocht. Hoe lager de waarde, hoe slechter de bescherming

   Een badkamer is onderverdeeld in verschillende IP-zones. Hoe dichter bij het bad of de douche, hoe hoger de vereiste IP-waarde.

    

   Ook de buitenverlichting moet beschikken over een hoge IP-waarde. Dit omdat ook deze verlichting te maken krijgt met regen, wind, sneeuw, vries en extreme hitte.

   Bij buitenverlichting vergt ook de aansluiting nog iets meer aandacht. Zo moet je in het geval van gevelverlichting de bekabeling vanuit de binnenmuur naar buiten brengen. Vervolgens sluit je de kabels zo waterbestendig mogelijk aan op de armatuur.

   Wanneer je kiest voor tuinverlichting wordt de bekabeling via de grond voorzien. Gebruik hiervoor de juiste grondkabel. Probeer de verbindingen ook met speciale opgietdozen en gel/hars te verbinden en te beschermen tegen vocht en de zwaardere omgeving.

      

5. Welk type lamp kies ik?
   

    

   Van led en halogeen tot spaar- en gloeilampen, er bestaan heel wat verschillende lamptypes. Toch kies je vandaag de dag best voor een ledlamp omdat deze energiezuinig is (lange levensduur en laag verbruik) en goed licht geeft. Er zijn heel veel verschillende ledlampen op de markt. Om een goede ledlamp te kiezen houd je best nog even volgende elementen in het achterhoofd:

• • Hou er rekening mee dat je ledlampen niet met iedere willekeurige dimmer kan dimmen. Vaak is een vrij recent dimmermodel nodig of een speciale dimmer voor ledlampen.
  • Let bij de aankoop van ledverlichting steeds op het type ledchip. Leds met een COB-techniek, waarbij meerdere leds centraal rond een reflector zijn gepositioneerd, zijn momenteel één van de betere, om niet te zeggen, de beste op de markt. Ze zijn wel wat duurder. Door de combinatie van een kwalitatieve reflector en een goede CRI-waarde (= intensiteit van de lichtstraal) is het verschil met de traditionele halogeenspot bijna niet meer zichtbaar. 

Nog enkele extra tips:

• Zorg ervoor dat je rondom je verdeelkast de nodige ruimte voorziet om transfo’s en/of drivers te kunnen plaatsen. Houd ook rekening met de ventilatie van de apparaten. Hoe beter de warmte weg kan, hoe langer de levensduur van de transfo’s en/of drivers.
• Bestel bij de inbouwarmaturen zeker ook de voorgeschreven plaasterkits en plaats deze tijdens de ruwbouwwerken. Dit komt de afwerking zeker ten goede.
• Zorg ervoor dat je zeker ook de kabelsecties van de verlichting controleert. Kijk ook de afstanden van de transfo’s en eventuele driver na. Volg hiervoor de voorschriften die de leverancier bij elke armatuur meelevert.

Wil je verlichting aanbrengen in jouw woning of tuin? Laat je adviseren en/of begeleiden door een verlichtingsexpert. Hij/zij vertelt je welke verlichting je best in welke ruimte voorziet. Vervolgens helpen wij van Zelfbouwelektro jou graag voort bij het praktische gedeelte: het plaatsen van de armaturen en leidingen. Samen sterk! Interesse? Neem vandaag nog contact met ons op via info@zelfbouwelektro.be.